Nhờ trồng khảo nghiệm các giống hoa có bản quyền đã tháo gỡ được các rào cản PRA (phân tích nguy cơ dịch hại) đối với các vật thể thuộc danh mục kiểm dịch thực vật trước khi đưa vào Việt Nam. Ðồng thời, qua đó cung cấp những sản phẩm tiềm năng được thị trường ưa chuộng.
 

Công ty TNHH Linh Ngọc trồng khảo nghiệm giống thược dược ngoại. Ảnh: H.Y

Để nâng cao giá trị sản phẩm rau, hoa Lâm Đồng, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, vấn đề đặt ra là cần nhập nội một số giống hoa để khảo nghiệm và mua bản quyền các loại giống cho hiệu quả, năng suất, chất lượng và có khả năng xuất khẩu. 

 

Theo quy định, trong hồ sơ nhập khẩu giống, để một giống rau, hoa nhập vào Việt Nam là phải có bảng phân tích nguy cơ dịch hại của giống rau hoa đó (PRA). PRA do nước xuất khẩu giống thực hiện, là hồ sơ do Bộ Nông nghiệp của 2 nước xuất khẩu và nhập khẩu quyết định và thực hiện. Những danh mục vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật phải phân tích nguy cơ dịch hại trước khi nhập khẩu vào Việt Nam bao gồm: Cây và các bộ phận còn sống của cây; củ, quả tươi; cỏ và hạt cỏ; sinh vật có ích sử dụng trong lĩnh vực bảo vệ thực vật; thực vật nhập khẩu phát hiện đối tượng kiểm dịch thực vật của Việt Nam; các vật thể thuộc diện kiểm dịch thực vật khác có nguy cơ cao mang theo đối tượng kiểm dịch thực vật do Cục Bảo vệ thực vật xác định và báo cáo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quyết định. 

 

Ông Trương Ðức Phú, Giám đốc Công ty Cổ phần Cây giống Cao Nguyên (HIVICO) cho biết, hiện nay, có đến 90% giống rau, hoa trên địa bàn tỉnh được nhập khẩu từ trên 20 quốc gia trên thế giới. Lượng giống nhập khẩu tương đương gần 3,6 tấn hạt giống rau và 95,4 triệu hạt, củ giống hoa các loại. 

 

Kiểm dịch thực vật nhập khẩu đối với các giống cây trồng nhập nội còn vướng mắc về thủ tục phân tích nguy cơ dịch hại (PRA) gây khó khăn cho Lâm Đồng để phát triển đa dạng các giống rau, hoa mới theo yêu cầu của thị trường tiêu thụ các nước. Nếu thực hiện  PRA linh hoạt sẽ đem lại khá nhiều lợi ích cho ngành rau, hoa của Việt Nam, giúp giảm tình hình vi phạm bản quyền giống, giúp doanh nghiệp chủ động sản xuất.

 

Vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp nhập khẩu giống của Việt Nam là phải chủ động xin nhập khẩu bản quyền giống, đồng thời trồng khảo nghiệm để biết xem tình hình dịch bệnh thế nào để có thể nhân rộng trồng giống mới theo nhu cầu của thị trường. Công ty TNHH Linh Ngọc là một trong những đơn vị được Sở Nông nghiệp và Phát triển  nông thôn tỉnh cấp phép nhập khẩu giống bản quyền giống hoa.Theo đại diện Công ty TNHH Linh Ngọc, nắm bắt được nhu cầu thị hiếu của người tiêu dùng, công ty đã xin nhập khẩu giống hoa  thược dược. Đây là loại hoa dùng để trang trí nên phù hợp các dịp lễ, tết, mùa cưới và lễ hội. Nhu cầu hoa lớn vào dịp Tết  Nguyên đán, hoa thược dược dùng làm hoa tươi tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các địa phương khác trong nước. Bên cạnh đó, hoa có nhiều kiểu dáng, nhiều màu sắc phù hợp để xuất khẩu. Tuy nhiên, loại hoa này vẫn chưa được đánh giá PRA, chính vì vậy, Công ty đã xin nhập giống bản quyền và trồng khảo nghiệm với diện tích nhỏ để xem tình hình dịch hại bởi loại hoa này rất nhạy cảm với bệnh phấn trắng, thối xám, thối thân và khảm do vi rút. Ngoài ra, thược dược hay bị nhện đỏ, bọ trĩ, và phấn trắng.  

 

Ông Lại Thế Hưng, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV cho biết, việc  nhập khẩu giống cây trồng và xuất khẩu sản phẩm thực vật nông nghiệp của Việt Nam phải tuân thủ theo các quy định mang tính quốc tế. Hiện nay, Chi cục tháo gỡ những vướng mắc, tạo điều kiện một cách tốt nhất cho các doanh nghiệp trong thực hiện PRA. Qua đó, Chi cục Trồng trọt và BVTV đã phối hợp với các doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Hoa Đà Lạt tiến hành liên hệ các đối tác nước ngoài để mua bản quyền và nhập khẩu giống hoa. Trong năm 2017, có 5 doanh nghiệp tham gia dự án đã liên hệ và ký hợp đồng với các đối tác nước ngoài nhập khẩu giống. Hiện nay, Sở Nông nghiệp và Phát triển  nông thôn đã cấp phép nhập khẩu 11 chủng loại giống với 270.200 cây để khảo nghiệm với quy mô diện tích 19.300 m². Sản lượng thu hoạch rau, hoa 350.000 - 400.000 cành hoa các loại và 50 - 60 tấn ớt ngọt. Chuyển giao 8.160 cây giống có bản quyền cho 20 - 30 hộ liên kết theo chuỗi giá trị (sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm); mở rộng quy mô sản xuất các giống đã qua khảo nghiệm cho năng suất, chất lượng cao phù hợp với thị trường từ 5-10 ha trong năm 2018. Mới đây, Cục BVTV cấp 8 Giấy phép KDTV nhập khẩu cho 3 doanh nghiệp nhập khẩu giống (Đà Lạt HasFarm, Hồng Hoàng, Linh Ngọc). Hiện nay, các doanh nghiệp đang triển khai các thủ tục liên quan với các đối tác nước ngoài để nhập khẩu. Kế hoạch trong năm 2018: 3 doanh nghiệp sẽ nhập khẩu toàn bộ 11 chủng loại giống/270.200 cây để triển khai khảo nghiệm trên quy mô 19.300 m². 

 

Từ năm 2018- 2020, tiếp tục triển khai Dự án nhập khẩu, mua bản quyền giống rau, hoa hỗ trợ cho các doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Hoa Đà Lạt để nhập khẩu các giống rau, hoa có bản quyền từ các nước chưa có phân tích nguy cơ dịch hại (PRA) với số lượng 20 giống rau, hoa nhập khẩu/năm. Số lượng cây giống được chuyển giao ít nhất bằng 30% số lượng cây giống đã nhập khẩu có bản quyền và đã qua khảo nghiệm cho nông dân liên kết với các doanh nghiệp theo chuỗi giá trị.

Chưa phát hiện dịch hại mới trên giống nhập khẩu   Thông tin từ Chi cục Trồng trọt và BVTV cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2018, có 14 công ty nhập khẩu 239 lô giống gồm 70 chủng loại với hơn 17,5 triệu củ, cây, ngọn, cành, hạt giống hoa các loại; hơn 1 tấn hạt giống rau các loại; 270 nghìn cây giống chanh dây; 116 tấn củ giống khoai tây từ 15 nước.    Trạm kiểm dịch thực vật đã tiến hành kiểm tra thủ tục kiểm dịch thực vật cho 15 lô giống/15 chủng loại của 5 công ty với số lượng hơn 1,2 triệu củ, cây, ngọn hoa các loại của các tổ chức, cá nhân nhập khẩu, kinh doanh giống cây trên địa bàn. Tất cả các lô giống đều có Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật nhập khẩu và chưa phát hiện thấy dịch hại mới cũng như dịch hại phổ biến có ở địa phương trên giống cây trồng nhập khẩu được gieo trồng ngoài đồng ruộng.