Dự báo trước những khó khăn trong năm nay, hầu hết các các doanh nghiệp phân bón lớn đều tỏ ra thận trọng với kế hoạch lợi nhuận giảm rất mạnh so với năm trước, thậm chí thấp hơn con số cả năm 2021.

Sau một năm bội thu với lợi nhuận cao kỷ lục, các doanh nghiệp phân bón đang phải đối mặt với nhiều thách thức ngay từ đầu năm 2023. Giá ure thế giới liên tục giảm mạnh qua đó rơi xuống mức 307,5 USD/tấn ngay đầu tháng 4, mức thấp nhất trong 27 tháng kể từ đầu năm 2021. So với đỉnh hồi giữa tháng 4 năm ngoái, giá loại hàng hoá này đã giảm đến 70% và vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.

Nguyên nhân chủ yếu do các nhà sản xuất ở Châu Âu mở rộng sản xuất nhờ giá nguyên, nhiên liệu đầu vào giảm khi nguồn khí đốt tự nhiên tăng lên và nhập khẩu LNG dồi dào. Bên cạnh đó, nguồn cung có xu hướng gia tăng trở lại sau khi Trung Quốc bãi bỏ lệnh cấm xuất khẩu cũng ảnh hưởng đến diễn biến giá các loại phân bón.

Trong bối cảnh đó, nhiều công ty chứng khoán nhận định tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp phân bón sẽ gặp không ít trở ngại trong năm nay.

Theo KBSV, dù yếu tố thời tiết thuận lợi nhưng thị trường tiêu thụ lại không ủng hộ ngành phân bón. Trước những biến động do tình hình chính trị bất ổn trên thế giới cộng với nhu cầu tiêu thụ suy yếu do tác động của chính sách tiền tệ thắt chặt, việc kinh doanh và xuất khẩu các mặt hàng nông sản được dự báo sẽ gặp nhiều khó khăn. Ngoài ra, việc kinh doanh phân bón theo đó cũng sẽ gặp rất nhiều trở ngại do giá các loại vật tư nông nghiệp hiện vẫn đang duy trì ở mức cao.

Đồng quan điểm, Chứng khoán BSC dự báo các doanh nghiệp phân bón sẽ đối mặt với áp lực tăng trưởng âm do nền so sánh cao trong năm 2022. Giá urê năm 2023 sẽ chịu áp lực giảm do nguồn cung tăng đến từ việc Trung Quốc nới lỏng xuất khẩu và nhu cầu nhập khẩu urê từ Ấn Độ giảm do quốc gia này tăng cường sản xuất ure nội địa. Sau cùng, biên lợi nhuận các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước có thể sẽ thu hẹp so với mức nền cao của 2022.

Tương tự, SSI Research cũng đánh giá không khả quan đối với ngành phân bón trong năm nay. Đơn vị phân tích nhận định giá dầu có xu hướng giảm và sản lượng xuất khẩu ure toàn cầu có thể tăng khi Nga, Trung Quốc nới lỏng xuất khẩu, gây áp lực giảm giá ure và lợi nhuận trong năm 2023.

Không chỉ bất lợi về giá, hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp phân bón cũng không mấy khởi sắc. Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, trong 2 tháng đầu năm 2023 cả nước xuất khẩu gần 278.274 tấn phân bón các loại, tương đương 128,97 triệu USD, giá trung bình 463,5 USD/tấn, giảm 21% về khối lượng, giảm 46,6% về kim ngạch và giảm 32,4% về giá so với 2 tháng đầu năm 2022.

Mục tiêu lợi nhuận tụt dốc

Dự báo trước những khó khăn, hầu hết các các doanh nghiệp phân bón lớn đều tỏ ra thận trọng trong kế hoạch sản xuất kinh doanh năm nay. Chỉ tiêu lợi nhuận giảm rất mạnh so với năm trước, thậm chí thấp hơn con số cả năm 2021.

Năm 2023, Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí - CTCP (Đạm Phú Mỹ - mã DPM) đặt mục tiêu tổng doanh thu hợp nhất đạt 17.372 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế hợp nhất 2.670 tỷ. So với kết quả đột biến năm 2022, kế hoạch kinh doanh năm 2023 của Đạm Phú Mỹ giảm 13% về doanh thu và giảm 60% về lợi nhuận.

Kế hoạch được xây dựng trên cơ sở giá ure năm 2023 dự báo quanh mức 400 USD/tấn – 500 USD/tấn, giảm so với mức đỉnh hơn 1.000 USD/tấn trong năm 2022. Trong đó, tại thị trường châu Âu, giá khí đốt bắt đầu tăng mạnh kể từ năm 2021. Ngoài ra, một số tín hiệu cho thấy 1 trong 2 quốc gia là Nga và Trung Quốc sẽ dỡ bỏ những biện pháp hạn chế hạn ngạch xuất khẩu phân bón (nguyên nhân khiến nguồn cung khan hiếm, đẩy giá phân bón tăng mạnh trong năm qua).

Tương tự, CTCP Phân bón Dầu khí Cà Mau (Đạm Cà Mau – mã DCM ) cũng lên kế hoạch cho năm 2023 với các chỉ tiêu kinh doanh sụt giảm mạnh. Theo đó, Đạm Cà Mau đặt mục tiêu doanh thu đạt 13.459 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế 1.461 tỷ đồng, lần lượt giảm 18% và 68% so với thực hiện năm trước.

Nhận định về năm 2023, CTCP Phân đạm và hóa chất Hà Bắc (Đạm Hà Bắc – mã DHB) cũng đánh giá tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh sẽ gặp nhiều khó khăn, thách thức. Do đó, công ty lên kế hoạch thận trọng với mục tiêu tổng doanh thu đạt 6.129 tỷ đồng, giảm 4% và lợi nhuận trước thuế 683 tỷ đồng, giảm đến 61% so với kết quả đạt được của năm 2022.

Theo Đạm Hà Bắc, nguồn than khan hiếm và giá than thế giới vẫn ở mức cao, giá trong nước dự báo sẽ tiếp tục tăng. Trong khi đó, giá ure và NH3 thế giới dự báo sẽ giảm mạnh so với giá bình quân năm 2022. Ngoài ra, doanh nghiệp còn phải đối mặt với sự cạnh tranh quyết liệt về nguồn nhân lực, tình trạng thiếu lao động ngày càng trầm trọng.

Cũng dự kiến ngành phân bón trong nước sẽ còn gặp nhiều khó khăn, CTCP DAP – Vinachem (mã DDV) lên kế hoạch kinh doanh năm 2023 với tổng doanh thu ước đạt 3.243 tỷ đồng, giảm nhẹ so với cùng kỳ. Chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế chỉ ở mức 101,4 tỷ đồng, giảm đến hơn 73% so với năm trước.

Tồn kho DAP trong nước đang ở mức cao do nhu cầu tiêu thụ nội địa thấp và những tháng cuối năm 2022. Trong khi đó, giá bán phân bón nói chung, DAP nói riêng đều sụt giảm mạnh dẫn tới ảnh hưởng tới kế hoạch kinh doanh năm 2023. Bên cạnh đó, nguồn quặng apatit tuyển vẫn chưa được cấp đủ cho nhu cầu sản xuất, để giữ cho chất lượng sản phẩm tốt, công ty phải mua bổ sung thêm quặng loại 1 nghiền có giá cao hơn để phối trộn với quặng tuyển.

Trong khi đó, CTCP Phân bón Bình Điền (mã BFC) đặt mục tiêu doanh thu đạt hơn 7.476 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế hợp nhất đạt 220 tỷ đồng, lần lượt giảm 14,3% và 6% so với cùng kỳ. Kế hoạch dựa trên dự báo tình hình quốc tế và trong nước còn nhiều yếu tố bất lợi, giá cả nông sản, phân bón không ổn định, thời tiết diễn biến phức tạp. Ngoài ra, Trung Quốc mở cửa thị trường cũng ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phân bón trong nước.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp phân bón vẫn có thói quen lên kế hoạch thấp để dễ về đích và tuỳ theo tình hình thực hiện để điều chỉnh lại các chỉ tiêu kinh doanh vào cuối năm. Dù vậy, không thể phụ nhận rằng những khó khăn đang hiện hữu ngày càng rõ ràng đối với ngành phân bón thời gian tới.