Thị trường nông sản năm 2018 tiếp tục có nhiều biến động. Nhiều loại nông sản đã khẳng định được chỗ đứng của mình trên thị trường nhưng cũng có những nông sản luôn phải chấp nhận cảnh “được mùa mất giá”.
Vụ vải thiều 2018 của tỉnh Bắc Giang đạt sản lượng 215.800 tấn. Ảnh Nguyễn Mạnh
Thị trường nhiều biến động
Vụ vải thiều 2018 của tỉnh Bắc Giang đạt sản lượng 215.800 tấn, tổng giá trị khoảng 5.755 tỷ đồng. Đây là con số kỷ lục trong hơn 50 năm nay trên vùng đất vải thiều. Vải thiều đã được xuất khẩu sang nhiều nước và vùng lãnh thổ, trong số này có những thị trường lớn và “khó tính” như EU, Nga, Mỹ, Canada, Nhật Bản... với sản lượng hơn đạt 97.100 tấn (chiếm 45% tổng sản lượng), giá trị xuất khẩu 170,5 triệu USD.
Trái với một mùa vải bộ thu, đầu tháng 10/2018, thanh long mất giá thê thảm, giảm từ 20.000 – 25.000 đồng/kg xuống còn 2.000-3.500 đồng/kg, khiến nông dân các tỉnh Bình Thuận, Long An… lao đao. Nhiều nhà vườn đã lỡ thu hoạch thanh long mà không bán hết phải đổ bỏ hoặc cho gia súc ăn. Cũng có nhiều nhà không thu hoạch mà để trái chín đầy vườn vì có hái cũng không bán được, mà bán thì giá bán cũng không đáng so với chi phí nhân công thu hoạch.
Thị trường thanh long rất bấp bênh. Ảnh Nguyễn Mạnh
Cơ quan chuyên môn cần giúp người dân nghiên cứu thị trường
Trao đổi về giải pháp cho thị trường nông sản Việt, ông Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng tư vấn tài chính, tiền tệ của Chính phủ cho rằng, Việt Nam cần xây dựng chiến lược cho thị trường nông sản, phải xác định rõ thị trường số 1, số 2, số 3… trong ngắn hạn và dài hạn. Trên cơ sở xác định chiến lược tập trung vào sản xuất, phục vụ cho thị trường chiến lược, như vậy mới có một thị trường nông sản bền vững.
“Tập trung nguồn lực (bao gồm công nghệ, tài chính và thị trường) vào khu vực nông nghiệp là hướng đi lâu dài trong phát triển kinh tế. Giảm dần tín dụng vào lĩnh vực công nghiệp nơi có giá trị gia tăng thấp, tăng tín dụng cho các doanh nghiệp hoạt động trong nông nghiệp. Xây dựng được doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp lớn mạnh thành các tập đoàn có thương hiệu, để cạnh tranh ở những thị trường lớn” – ông Nghĩa nói.
Theo TS Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển Nông nghiệp nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, do sản xuất và kinh doanh nhỏ lẻ nên thông tin thị trường không cập nhật, giữa sản xuất và tiêu thụ bị chia cắt. Cơ quan quản lý vẫn chú trọng đến phát triển sản xuất nhiều hơn việc quan tâm, nắm bắt nhu cầu thị trường. Các địa phương vẫn duy trì tăng trưởng kinh tế theo hướng tăng số lượng và qui mô sản xuất, khiến diện tích sản xuất vượt xa nhu cầu.
“Các cơ quan chuyên môn cần giúp người dân nghiên cứu thị trường, cung cấp cho họ thông tin và định hướng về tiêu chuẩn sản phẩm, chính sách ở thị trường, kênh tiêu thụ... Khi Nhà nước cung cấp đầy đủ và đưa ra những khuyến nghị thì người sản xuất, kinh doanh sẽ sử dụng thông tin để tổ chức sản xuất" - TS Sơn nói.
Hiện nay là hầu như chưa có một cơ quan, tổ chức chuyên trách và chịu trách nhiệm về vấn đề nghiên cứu thị trường, ngành hàng nông sản và hệ thống thông tin thị trường cho nông dân. Cần phải xây dựng những cơ quan chuyên trách với cơ chế vận hành bám sát được yêu cầu của hoạt động sản xuất, kinh doanh trên thị trường nông sản để cung cấp thông tin rộng rãi cho người dân, TS Sơn phân tích thêm.
Về vấn đề này, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng cho rằng, dự báo thông tin thị trường, đánh giá nhu cầu thì vai trò chính là của cơ quan chức năng. Người dân từ đó nắm bắt thông tin và điều chỉnh sản xuất, để người dân tự đánh giá thị trường là không thể. Do đó, khi nông sản dư thừa một phần trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước.
Theo Xaluan
